Czy wiesz , że co czwarte polskie dziecko nie dostarcza odpowiedniej ilości żelaza w diecie. Dzisiaj opowiem jaki wpływ na zdrowie i rozwój dziecka może mieć przewlekły niedobór tego ważnego pierwiastka, kiedy należy podejrzewać , że może go brakować i jakie badania wykonać, by określić czy stosowana dieta jest wystarczająco zbilansowana?

Kto i dlaczego jest najbardziej narażony na niedobór żelaza? 

Urozmaicenie diety dziecka to często spore wyzwanie. Najwięcej żelaza zawiera czerwone mięso, niektóre warzywa np. brokuły, jarmuż, kapusta, buraki, szpinak. Sporo tego pierwiastka znajdziemy również w roślinach strączkowych oraz produktach wzbogacanych w żelazo np. kaszkach dla niemowląt. Zatem łatwo o taki niedobór u dziecka z wybiórczym podejściem do jedzenia oraz wśród osób na diecie roślinnej.  Dodatkowo szczególną grupę stanowią wcześniaki, noworodki z ciąż mnogich, noworodki z anemią po porodzie, po krwawieniu lub po konflikcie serologicznym.  Poza tym dziecko po 1 roku życia ma 4 krotnie większe zapotrzebowanie na żelazo niż osoba dorosła. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci spożywały produkty o wysokiej wartości odżywczej.

Po co jest żelazo? 

Żelazo jest niezbędne w procesie transportu tlenu do wszystkich komórek organizmu. Zawarte w krwinkach czerwonych cząsteczki hemoglobiny, zawierające żelazo, wiążą się z tlenem, który następnie jest rozprowadzany do wszystkich tkanek organizmu.

Żelazo wspomaga proces regeneracji tkanek, a także prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i nerwowego. Pierwiastek ten bierze również udział w syntezie różnych hormonów, w tym np. hormonów tarczycy.

Jak wygląda gospodarka żelaza w organizmie- co można badać?

By łatwiej było zrozumieć dalsze pojęcia związane z niedoborem żelaza w diecie oraz jego konsekwencjami, warto omówić najpierw jakie parametry odzwierciedlają jego gospodarkę- te badania krwi zleca lekarz.

1. poziom żelaza w surowicy (Fe)  – czyli sama ilość pierwiastka w osoczu krwi- badanie wykonujemy na czczo 
2. Transferryna- białko transportujące żelazo do tkanek 
3. Ferrytyna – białko magazynujące żelazo w wątrobie
4. TIBC- Całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) –  określa maksymalną ilości żelaza potrzebnego do całkowitego wysycenia transferryny
5. morfologia krwi obwodowej- w szczególności parametry krwinek czerwonych : HGB, RBC, HCT, MCV, MCH. MCHC

   

   

   

Jakie są skutki niedoboru żelaza? 

• Przewlekły niedobór żelaza prowadzi do niedokrwistości czyli anemii.  To sytuacja gdy liczba czerwonych krwinek jest niższa od norm laboratoryjnych lub występuje niskie stężenie hemoglobiny we krwi. Zatem zaburzenia gospodarki żelaza są widoczne w morfologii krwi . 

• W trakcie diagnostyki możemy również spotkać się z pojęciem utajonego niedoboru żelaza– to sytuacja gdy nie widać jeszcze cech niedokrwistości w morfologii , ale widoczne są braki w magazynach żelaza – niska ferrytyna i mało żelaza we krwi obwodowej.

Jakie są objawy przewlekłego niedoboru żelaza?  

Niedobór żelaza prowadzi do zaburzeń koncentracji, problemów w rozwoju funkcji poznawczych, obniżenia sprawności fizycznej, zaburzeń odporności. Stały brak pierwiastka prowadzi do niedokrwistości z niedoboru żelaza, której objawy u dzieci są często niespecyficzne, mogą obejmować:

• bladość skóry i śluzówek;
• drażliwość
• osłabienie lub szybką męczliwość – osłabioną tolerancję wysiłku
• przyspieszone tętno (tachykardia)
• zaburzenia koncentracji 
• zaburzenia łaknienia objawiające się chęcią spożywania nietypowych substancji, takich jak na przykład gleba, kreda
• osłabiony apetyt
• łamliwość włosów i paznokci

Jak leczymy niedobor żelaza? 

Decyzja o rodzaju leczenia zależy od stopnia,  przyczyny niedoboru, wieku dziecka. Czasem wystarczy modyfikacja stylu życia, jednak często podejmujemy decyzję o suplementacji doustnym preparatem żelaza. Ważne, by decyzja o suplementacji została podjęta na podstawie badań krwi- to pozwala na monitorowanie ( co kilka miesięcy) efektu leczenia.

Zatem jeżeli obserwujesz u swojego dziecka nietypowe objawy mogące sugerować anemię  omów  swoje wątpliwości z lekarzem!